'Internationale ervaring moet voor iedereen zijn'

Wat is in het collegejaar 2019 / 2020 jullie belangrijkste doel op het gebied van internationalisering? En hoe willen jullie dat doel bereiken?

Van Leeuwen: "We willen ons in het bijzonder inzetten voor inclusieve uitgaande mobiliteit. Uit onderzoek blijkt dat studenten die tijdens hun studie geen buitenlandervaring hebben opgedaan, minder kansen krijgen op de arbeidsmarkt. Samen met de VSNU, VH, OCW, ISO en Nuffic maken we plannen om uitgaande mobiliteit inclusiever te maken. Ook willen we de integratie tussen internationale en nationale studenten versterken, door instellingen erop aan te spreken dat ze taalcursussen actief promoten en medezeggenschap voor internationale studenten toegankelijk maken."

Tjepkema: "Voor het ISO is het essentieel dat een internationale ervaring niet alleen iets voor de elite is, maar voor iedereen. Ook studenten met een migratieachtergrond of studenten uit minder welvarende gezinnen moeten bijvoorbeeld op uitwisseling kunnen gaan. We zitten aan tafel met stakeholders om te kijken hoe alle groepen studenten zo goed mogelijk geënthousiasmeerd kunnen worden voor een uitwisseling."

Minister Van Engelshoven benadrukt in haar visiebrief het belang van internationalisering in het hoger onderwijs. Delen jullie die mening? En jullie achterban?

Tjepkema: "Zeker delen wij, en onze achterban, die mening. Internationalisering levert Nederlandse studenten unieke ervaringen op, laat ze over hun eigen grenzen heen kijken en van elkaar leren. Wel vinden we het belangrijk om het per studie te beoordelen. Het opdoen van een internationale ervaring heeft alleen toegevoegde waarde wanneer het goed op de studie aansluit."

Van Leeuwen: "De LSVb vindt internationalisering absoluut belangrijk. Wel ziet onze achterban dat internationale en nationale studenten maar weinig met elkaar in contact komen, terwijl dat toch een van de belangrijkste doelen van internationalisering is. Daarom vinden we het belangrijk dat instellingen alleen internationale studenten werven als dat een toegevoegde waarde heeft voor beide groepen studenten, én als de instellingen de internationale studenten ook echt de benodigde faciliteiten kunnen bieden, zoals huisvesting."

De minister neemt maatregelen om de instroom van internationale studenten te beteugelen. Wat vinden jullie van de maatregelen? Hebben ze voldoende effect?

Van Leeuwen: "We vinden het goed dat de minister concludeert dat de toestroom van internationale studenten drukt op het onderwijsstelsel en op de studentenhuisvesting. Bij de maatregelen hebben we twijfels: zorgen die wel voor minder toestroom? Door geen maximum in te stellen voor het collegegeld van studenten van buiten de EER, krijg je niet per se minder internationale studenten, je stimuleert vooral de financiële prikkel voor universiteiten."

Tjepkema: "De minister neemt maatregelen om wildgroei van verengelsing tegen te gaan. Dat vinden we op zichzelf positief, want ons uitgangspunt is: internationalisering is waardevol waar het iets toevoegt. Door de maatregelen zal de instroom van internationale studenten dalen. Maar de populatie kan er ook minder divers door worden. Als er geen maximum meer zit aan het collegegeld van studenten van buiten de EER, nemen meer welvarende studenten mogelijk de plaats van minder welvarende studenten in."

De minister stopt de subsidie aan de Netherlands Education Support Offices (Neso’s), het internationale kantorennetwerk van Nuffic. Deze dreigen nu gesloten te worden. Hebben jullie hier begrip voor?

Van Leeuwen: "De NESO-kantoren hadden deels als taak om internationale studenten te werven. De toestroom is zo groot dat werving niet meer nodig is, dus in die zin begrijpen we het besluit. Aan de andere kant wierven de kantoren studenten uit landen waar nog niet zoveel studenten vandaan kwamen. Zonder die werving ligt eenzijdigheid op de loer. Je wilt niet alleen studenten uit China en Amerika hebben."

Tjepkema: "Internationale studenten zijn broodnodig bij internationale studies, om tot het unieke karakter van die studies te komen. Het sluiten van de internationale kantoren vormt een bedreiging voor de diversiteit van die groep, niet in het minst omdat ze vaak in niet-EER- landen gevestigd zijn. Het zou zonde zijn als dit een daling in diversiteit tot gevolg heeft."

Minister van Engelshoven pleit voor een herwaardering van het Nederlands als academische taal door buitenlandse studenten de mogelijkheid te bieden de taal te leren. Is het niet veel gemakkelijker om op de universiteit in het Engels met elkaar te communiceren – de internationale lingua franca van de wetenschap?

Tjepkema: "Zeker niet. Het Nederlands moet behouden blijven in het hoger onderwijs. Dat past bij ons standpunt ‘internationaliseren daar waar het iets toevoegt'. Het overgrote deel van de Nederlandse studenten zoekt later een baan in Nederland. Voor hen heeft Engels als voertaal vaak geen toegevoegde waarde. Sterker nog, bij mijn eigen studie, International Relations & International Organization, spreek ik geregeld Nederlandse studenten die graag bijgeschoold zouden willen worden in het Nederlands. Ze willen in Nederland werken, maar hebben het gevoel dat ze de taal niet meer optimaal beheersen doordat ze continu in het Engels moeten communiceren. Daarom vind ik het niet alleen erg goed om Nederlands als keuzevak aan te bieden aan internationale studenten, maar ook om Nederlandse studenten de kans te geven hun eigen taal goed te blijven beheersen."

Van Leeuwen: "Aan de ene kant snappen we dat het bij sommige studies relevant is om alles in het Engels aan te bieden. Maar veel studenten hebben moeite met de taal, voelen zich niet op het gemak bij continu Engels spreken en schrijven. Door een hele studie in het Engels aan te bieden, maak je deze minder toegankelijk."